အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) နာမည်နဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဝင်ဖို့ လုံးဝမဖြစ်နိုင်ဘူးလို့  ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီခေါင်းဆောင်  ဦးခင်ရီက  ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

စစ်ကောင်စီကျင်းပဖို့ စီစဉ်နေတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ (USDP) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးခင်ရီကို ပြည်တွင်းအခြေစိုက် ပေါ်ပြူလာဂျာနယ်မှ ဦးမြတ်ခိုင်က မေးမြန်းရာမှာ ပြောဆိုခဲ့တာပါ။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံပါတီပေါင်း ၉၀ ကျော်ရှိတဲ့အထဲမှာ ပါတီ ၅၀ ကျော်က  မှတ်ပုံပြန်တင်ပြီး အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) အပါအဝင် ပါတီပေါင်း ၄၀ လောက်က သတ်မှတ်အချိန်အတွင်း မှတ်ပုံပြန်မတင်တဲ့အတွက် ဥပဒေအရ ပျက်သွားပြီလို့ ဦးခင်ရီက ပြောပါတယ်။

“ရက် ၆၀ ပြည့်တဲ့အခါကျတော့ UEC က အမိန့်ကြော်ငြာစာ ထုတ်ပြီးတော့ ဒီပါတီများသည် သတ်မှတ်ကာလအတွင်း မှတ်ပုံမတင်တဲ့အတွက်ကြောင့် အလိုအလျာက် ပျက်ပြယ်သည်လို့ ပြောလိုက်တဲ့အတွက်ကြောင့် NLD နာမည်နဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတော့ ပါလာစရာအကြောင်း မရှိတော့ဘူး။ သို့သော်လည်းပဲ ဒီမှာ NLD ပါတီဝင်တွေ အများကြီးရှိတယ်လေ။ ပြည်တွင်းမှာ အများကြီးရှိကြတာပဲ။ သူတို့လည်း ဒီလိုပဲ ပြိုင်ချင်မှာပေါ့၊ နိုင်ငံတော်က ဘာလုပ်ပေးထားလဲဆိုတော့ ပုဒ်မ ၃ ဆိုတာရှိတယ်၊ အသစ်တည်မယ့်ပါတီတွေက မှတ်ပုံတင်မယ် ဆိုရင်တော့  ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က သူ့သက်ဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းနဲ့ ညီတယ်ဆိုရင်တော့ ဒါ မှတ်ပုံတင်ခွင့်ပေးမယ်။ ဒါ ဝင်ရောက်ပြီးတော့ ယှဉ်ပြိုင်လို့ရတာပေါ့။ အဲဒါ လမ်းကြောင်းဖွင့်ထားတယ်။ အခုထက်ထိကို ဖွင့်ထားတာ၊ ဘယ်နေ့ပိတ်မယ်ကို မပြောဘူးပေါ့။    အဲတော့ NLD ပါတီ မဟုတ်ဘဲနဲ့ NLD ပါတီဝင်တွေဟာ အခြားပါတီတခုနဲ့ ဝင်မယ်ဆိုရင် ရနိုင်တယ်လို့ ကျနော်က ဒီလိုသုံးသပ်ပါတယ်။ NLD ပါတီအနေနဲ့ကတော့ ကျနော်တို့က ကန့်ကွက်တာမဟုတ်ဘူး။ ဥပဒေအရကိုက NLD အမည်နဲ့ ပြိုင်လို့မရတဲ့သဘောတော့ တွေ့ရတယ်။” 

ရွေးကောက်ပွဲအတွက် အမြဲတမ်း အဆင်သင့်ပြင်ထားတဲ့အတွက် အဆင်သင့်ဖြစ်နေပြီ ဖြစ်တဲ့အကြောင်းနဲ့ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ အနိုင်ရမယ်ဆိုတဲ့ ယုံကြည်ချက်အပြည့်နဲ့ ပြိုင်မှာဖြစ်တယ်လို့လည်း ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီခေါင်းဆောင်က ပြောပါတယ်။

စစ်တပ်ကျောထောက်နောက်ခံပေးထားပြီး စစ်ဗိုလ်ဟောင်းတွေ ခေါင်းဆောင်တဲ့  ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီဟာ  အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတိုင်းမှာ ရှုံးနိမ့်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာလည်း စစ်တပ်ထောက်ခံတဲ့ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီက NLD ပါတီကို အပြတ်အသတ် ရှုံးနိမ့်သွားခဲ့ပြီးနောက် စစ်တပ်က မဲစာရင်းမှားယွင်းတယ်လို့ စွပ်စွဲ အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ အပြင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အပါအဝင် NLD ပါတီ ခေါင်းဆောင်တွေ၊ လွှတ်တော်အမတ်တွေကို  ဖမ်းဆီး အကျဉ်းချ၊ ပါတီကိုဖျက်သိမ်း၊ ပါတီရုံးတွေကို ချိပ်ပိတ်ဖျက်ဆီးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

စစ်ကောင်စီက ထပ်မံကျင်းပဖို့ ကြံစည်နေတဲ့ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲဟာ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ပဋိပက္ခတွေကိုသာ တိုးပွားလာစေမယ့်အပြင် ဒေသတွင်းမတည်ငြိမ်မှုတွေ ပိုမိုပေါ်ပေါက်လာစေမှာ ဖြစ်လို့ ဘယ်နည်းနဲ့မှ အသိအမှတ်မပြု၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းမပြုဖို့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (NUCC) နဲ့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) တို့ကတော့ အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုအနေနဲ့ အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပလိုက်ရုံနဲ့  မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေး ရပ်တန့်သွားမှာ မဟုတ်သလို မြန်မာ့ပြဿနာရဲ့ ထွက်ပေါက်လည်း မဟုတ်ဘူးလို့ ပူးတွဲ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ပြည်တွင်းစစ် ပြင်းထန်နေချိန်မှာ မြန်မာစစ်ကောင်စီအနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ့် အစီအစဉ်ကို ဦးစားပေး မလုပ်သင့်ကြောင်းနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွေ စတင်ပြီး ပစ်ခတ် တိုက်ခိုက် အကြမ်းဖက်မှုတွေ ချက်ချင်းအဆုံးသတ်ဖို့ လက်ရှိ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ မလေးရှားနိုင်ငံကလည်း  တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

အလားတူ ဂျပန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး တာခဲရှီ အီဝါယာကလည်း စစ်ကောင်စီကျင်းပဖို့ စီစဉ်နေတဲ့ မြန်မာ့ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ သံသယရှိနေတဲ့အကြောင်း ပြောပါတယ်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အပါအဝင် အကျဉ်းကျနေသူတွေကို ပြန်လွှတ်ပေးတာ၊ လက်ရှိ အခြေအနေတွေကို ဖြတ်ကျော်ဖို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးတာတွေလို နိုင်ငံရေးတိုးတက်မှုတွေ မရှိဘဲ ရွေးကောက်ပွဲတွေ ကျင်းပဖို့ လုပ်နေတဲ့အပေါ် ဂျပန်အစိုးရအနေနဲ့ အလေးအနက် စိုးရိမ်မိတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။

စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကတော့ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို အခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ၊ ဒါမှမဟုတ် လာမယ့်နှစ် ဇန်နဝါရီလထဲမှာ ကျင်းပဖို့ ပြင်ဆင်ထားတဲ့အကြောင်း ရုရှားနိုင်ငံနဲ့ ဘယ်လာရုစ်နိုင်ငံတွေကို မတ် ၃ ရက်မှ ၉ ရက်အထိ တပတ်ကြာ သွားရောက်ချိန်မှာ ပြောထားခဲ့ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ဒီရွေးကောက်ပွဲကို စောင့်ကြည့်လေ့လာဖို့ ရုရှားနဲ့ ဘယ်လာရုစ်နိုင်ငံတွေက ကိုယ်စားလှယ်တွေ ဖိတ်ခေါ်သွားမယ့်အကြောင်းလည်း စစ်ခေါင်းဆောင်က ပြောပါတယ်။

HRW လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်အဖွဲ့ကတော့ စစ်အုပ်စုက ကျင်းပဖို့ ပြင်ဆင်နေတဲ့ ဒီရွေးကောက်ပွဲကို အတုအယောင် လိမ်လည်မှုလို့ ခေါ်ဆိုဖို့ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေကို တိုက်တွန်းထားပြီး အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေနဲ့ ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ အိန္ဒိယ အပါအဝင် အာရှဒေသတွင်းက သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရတွေကလည်း စစ်ရေးအရ ချုပ်ကိုင်မှုကို တရားဝင်စေဖို့သာ လုပ်ဆောင်မယ့် အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲတွေကို ပြတ်ပြတ်သားသား ဆန့်ကျင်သင့်ကြောင်း တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ နိုင်ငံရေးပါတီ ၅၃ ခုက စာရင်းတင်သွင်းထားပြီး တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်မယ့် ပါတီတွေကတော့ ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီ အပါအဝင် ၁၀ ပါတီလောက်သာ ရှိပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပွားနေတဲ့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံတဝန်း မြို့နယ်ပေါင်း ၃၃၀ ရှိတဲ့အထဲ  လုံခြုံရေးအခြေအနေအရ  မြို့နယ် ၁၁၀ လောက်မှာပဲ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်မယ်လို့  ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်နဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့တဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတချို့က ပြောပါတယ်။